بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و پایداری اکسیداتیو نانوکپسول‌های روغن ماهی درشرایط مختلف نگهداری

مقدمه: فواید پزشکی و بهداشتی مصرف اسید­های چرب امگا 3 و همچنین حساسیت بالای اسید­های چرب غیر اشباع به اکسیداسیون باعث گردید تا استفاده از ریزپوشانی روغن­ماهی به منظور غنی­سازی فرآورده­های غذایی و دارویی رواج بیشتری پیدا کند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نانوکپسول­های روغن ماهی و همچنین بررسی پایداری اکسایشی آنها طی نگهداری در رطوبت­های نسبی صفر و 24 درصد انجام گرفت. مواد و روش­ها:  امولسیون روغن ماهی با نسبت 4:1 (روغن:پوشش) با ترکیبات دیواره­ای شامل مالتودکسترین (M)، نشاسته اصلاح شده (Hi-cap) و کنستانتره آب پنیر (WPC) تهیه و به روش سونیکاسیون، نانوکپسول­ها آماده گردیدند. خصوصیات امولسیون و پودر نانوکپسول تولید شده شامل ثبات امولسیون، ویسکوزیته ظاهری، رطوبت پودر، ضریب ریزپوشانی، اندازه ذرات و مورفولوژی نانوکپسول­ها مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته­ها: با توجه به نتایج ، کمترین مقدار درجه خامه­ای شدن و ویسکوزیته به ترتیب در نانوکپسول­های با پوشش ترکیبی از M+Hi-cap+WPC و مالتودکسترین مشاهده گردید. میزان رطوبت بین تیمارها مشخص نمود که تیمار M+Hi-cap حاوی بیشترین میزان رطوبت بود. کمترین و بیشترین اندازه ذرات به ترتیب در تیمارهای M+Hi-cap+WPC و M مشاهده گردید. همچنین، بهترین راندمان ریزپوشانی در نانوکپسول­های با دیواره M+Hi-cap+WPC حاصل شد. تصاویر میکروسکوپ SEM حاکی از ورقه­ای بودن پودرهای حاصل از ریزپوشانی با خشک­کن انجمادی بودند. نگهداری پودر نانوکپسوله طی 21 روز با رطوبت نسبی صفر و 24% حاکی از افزایش مقادیر پراکسید و پاراآنیزیدین بود؛ میزان پراکسید و پاراآنیزیدین در رطوبت 24% به طور قابل توجهی بیشتر از رطوبت صفر% بوده و بالاترین میزان ثبات اکسایشی در نانوکپسول­های با دیواره M+Hi-cap+WPC مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: بر پایه یافته­های تحقیق، رطوبت نسبی عامل تاثیرگذار بر روند اکسیداسیون نانوکپسول­های حامل روغن ماهی بوده و بکارگیری تکنیک نانوریزپوشانی روشی عملی و مؤثر برای افزایش پایداری روغن ماهی به‌منظور غنی‌سازی موادغذایی و ارتقای سلامتی انسان می­باشد.